Direnç Nedir? Direnç Renk Kodları, Hesaplama ve Çeşitleri
“Herkese merhaba,bu yazımızda dirençleri daha yakından tanıma fırsatımız olucak.Peki ama dirençler hakkında neler öğrenicez?”
-
Paralel ve seri bağlı dirençler
Direnç Nedir ?
Direnç, elektrik akımını azaltan elektriksel bir bileşendir.
Direncin akımı azaltma kabiliyetine direnç denir ve ohm birimiyle ölçülür (sembol: Ω).
Borulardan su akışına bir benzetme yaparsak, direnç su akışını azaltan ince bir borudur.
Ohm Kanunu
Direncin amper (A) cinsinden akımı I , direncin volt (V) cinsinden V voltajına eşittir. ohm (Ω) cinsinden R direncine bölünür :
Paralel Bağlı Dirençler
Devremize paralel direnç bağladığımızda toplam direncimiz azalır bu durumu aşağıdaki formülle açıklayabiliriz.
Paralel bağlı dirençler için kullandığımız formül
Seri Bağlı Dirençler
Fakat devremizde seri bir direnç bağladığımızda toplam direncimizde artma gözlemlenir.
Seri bağlı dirençler için kullandığımız formül
Formülden de anlaşılacağı gibi devremizde seri bağlı direncin artması toplam direnç miktarını arttırmaktadır.
Direnç Sembolleri
Sembol
Bileşen Adı
Anlam
Direnç
Potansiyometre
Ayarlanabilir dirençtir,devremizde akımı kontrol etmek istediğimiz yerlerde kullanırız.
Isı etkisiyle direnç değerinin değiştiği bir çeşit değişen değerli dirençtir
Termistör
Foto direnç
Işık yoğunluğu değişikliği ile direnci değişen devre elemanıdır
Varistör
Voltaj yükseldiğinde direnci azaltarak veya voltaj düştüğünde direnci artırarak voltaj dalgalanmalarını
söndürebilmektedir
Devrede akıma karşı bir zorluk göstererek akım sınırlaması yapar
Renk Kodlarıyla Direnç Hesaplama
Direnç üzerindeki renklerden direncimizi hesaplarken bakmamız gereken ilk şey direnç üzerinde kaç adet renkten oluştuğudur.Duruma göre 4 5 veya 6 renkten oluşabilmektedir.
Direncimiz üzerindeki renk sayısını belirledikten sonra 4 renkli (şeritli) dirençlerimiz için birinci ve ikinci renk direncimizin 1. ve 2. basamağını oluşturmaktadır,üçüncü rengimiz ise çarpan sayısını ifade etmektedir,dördüncü ve son rengimiz direncimizin toleransını ifade etmektedir.
İsterseniz gelin aşağıdaki 4 renkli dirençlerimizin direnç değerlerini hesaplayalım
Öncelikle direncimizin 4 renkten (şeritten) oluştuğundan eminiz,bir sonraki adımımız birinci ve ikinci rengimiz kırmızı ,hemen tablodan kırmızının hangi sayıyı ifade ettiğine bakalım kırmızı : 2 sayısına eşit oluyormuş hmm,22 yaptı sonra 3. basagımıza bakalım kahverengi: 10 bu rengimiz çarpan olduğu için 22 sayısını 10 ile çarptık ve 220 Ohm değerini elde ettik ,isterseniz gelin birde yüzde kaç toleranslı olduğunu öğrenelim altın sarısı %5 tolerans
Direncin Sonucu: 220 Ohm %5
Gelin bir örnek daha yapalım
İlk renk kahverengi:1 , ikinci renk yeşil:5 , üçüncü renk kırmızı 100 dorduncu renk altinsarisi:%5 Sonuç olarak =>1500 Ohm %5
Ama eğer ben uğraşmak istemiyorum derseniz 4 renkli dirençler için türk yapımı bir site var buradan çok hızlı bir şekilde hesaplama yapabilirsiniz
Peki 5 renkli dirençlerde durum ne oluyor ?
Sadece 3.renk basamak 4. renk ise çarpan oluyor hepsi bu kadar )
yani 1.renk-1.basamak 2.renk-2.basamak 3.renk-3.basamak 4.renk-çarpan 5.renk-tolerans
5 ve 6 renkli dirençler için bu siteden hızlı bir şekilde hesaplama yapabilirsiniz
Direnç Çeşitleri Nelerdir ?
Üretildikleri malzeme çeşitlerine, kılıf tiplerine veya değişken/sabit gibi parametrelere göre farklı direnç çeşitleri bulunmaktadır.
Karbon Dirençler
Bu dirençler düşük maliyetlidir ve yapımı kolaydır.Bu dirençlerin temel avantajları, kolayca bulunabilmeleri, düşük maliyetli olmaları ve çok dayanıklı olmalarıdır. Bu dirençler aynı zamanda 1 Ohm'dan 22 Mega Ohm'a kadar geniş bir değer aralığında mevcuttur.Karbon bileşimli dirençlerin temel dezavantajı, sıcaklığa çok duyarlı olmalarıdır.
Termistörler
Termistör kelimesi termal direnç anlamına gelir. Direnç değeri sıcaklıktaki değişimle değişir. Çoğu termistörün negatif bir sıcaklık katsayısı vardır, bu da sıcaklık arttığında direncinin düşeceği anlamına gelir. Bunlar normalde yarı iletken malzemelerden yapılır. Termistörlerden birkaç megaohm'a kadar direnç elde edilebilir. Küçük sıcaklık değişikliklerini tespit etmek için kullanılırlar.
Metal Film Direnci ve Karbon Film Direnci
Direnç, saf karbon veya metal gibi iletken bir malzemenin ince bir filminin yalıtkan bir çekirdeğin üzerine sarılmasıyla oluşturulur.Metal Film Direnci veya Karbon Film Direnci 10.000 MΩ değerine kadar yapılabilir ve bu tür bir direncin boyutu, tel sargılı bir dirençten çok daha küçüktür.Toleransları %1’e kadar düşebilmektedir. Yüksek ısıl kararlılıkları ve düşük toleranslarıyla bir çok uygulamada kullanılır.
Potansiyometre (Ayarlı Direnç)
Direnç değeri isteğe bağlı değiştirilebilen dirençlerdir. Kılıfının üstünde en yüksek değeri yazar ve sıfır ile maksimum değer arasında bir istenilen değere ayarlanabiliriz.
Foto Direnç (LDR)
Üzerine bir ışık ışını düştüğünde, elektronlar dışarı atılır ve dolayısıyla iletkenliği artar. Bu nedenle üzerine ışık düştüğünde düşük direnç sağlar ve karanlıkta yüksek direnç sağlar.Aydınlık ortamlarda direnci 10 Ω a kadar düşer. Karanlık ortamda direnci 200MΩ a kadar çıkar. Işığa bağlı olarak direncinin değişmesi özelliği sayesinde sensör olarak kullanılabilir.
Umarım bu yazım sizin için yaralı olmuştur destek vermek isterseniz YOUTUBE kanalıma buradan abone olabilirsiniz,sağlıcakla kalın ...